Hiện tượng mưa đá là một hiện tượng thời tiết tự nhiên có ở khắp nơi trên thế giới. Tại mảnh đất hình chữ S, mưa đá xuất hiện ở khắp nơi trên cả nước nhưng chủ yếu là ở vùng đồi núi và khu vực giáp biển. Các tỉnh khu vực phía Bắc thường có những cơn mưa đá to hơn các tỉnh phía Nam, bởi các tỉnh phía Bắc không chỉ chịu gió Tây Nam thổi trên cao mà con các đợt không khí lạnh hằng năm.
Còn về phía Nam thì thường ghi nhận những cơn mưa đá vào thời điểm giao mùa, nhưng chỉ là những cơn mưa đá nhỏ. Thế hiện tượng mưa đá là gì? và Tại sao có mưa đá? hãy cùng dự báo thời tiết đi tìm hiểu về mưa đá qua bài viết dưới đây nhé.
Hiện tượng mưa đá là gì?
Là hiện tượng những hạt hay cục băng có các kích thước lớn nhỏ khác nhau rơi xuống như mưa. Các hạt mưa đá có kích thước khác nhau, đôi khi nhỏ chỉ vài mm hay lớn tới hàng chục cm có dạng hình cầu tương đối. Mưa đá thường có mưa rào đi chung và chỉ diễn ra rất nhanh chỉ khoảng từ 5 đến 10 phút, lâu nhất thì cũng chỉ 20 đến tối đa là 30 phút.
Mưa đá ở Việt Nam diễn ra trên toàn bộ nước ta do địa phần nước ta nằm trong vùng địa hình bán sơn địa. Tuy nhiên mưa đá thường xảy ra chủ yếu ở các vùng núi và khu vực địa hình giáp với biển, còn vùng đồng bằng thì tương đối ít. Hiện tượng mưa đá thường diễn ra vào những tháng đầu năm cho tới khoảng tháng 5, cao điểm là từ tháng 3 đến tháng 5. Lý do chủ yếu là những đợt không khí lạnh cực mạnh tràn về.
Tại sao có mưa đá và vì sao vào mùa nóng hiện tượng mưa đá thường xuất hiện?
Mưa đá hình thành khi các dòng không khí đối lưu với nhau. Vào lúc thời tiết vào mùa nóng, lúc này hàm lượng không khí chứa nước rất cao. Khí quyển hình thành cột không khí dưới nóng trên lạnh do khí từ dưới mặt đất bốc lên. Bấy giờ các luồng không khí đối lưu liên tục tạo ra những đám mây vũ tích tạo ra mưa đá. Những khoảng chuyển dịch mùa như mùa nóng sang mùa lạnh và ngược lại là khoảng thời gian mà mưa đá thường hay xuất hiện nhất.
Các khối mây ở dưới cùng và gần mặt đất nhất được các khối khí bay lên trên thì ở phần trên đám mây lúc này có nhiệt độ khoảng âm 20 độ C, từ đó rất nhiều hơi nước bị đóng băng và tạo thành vô số những hạt đá nhỏ. Tuy vậy những hạt băng này khi rơi xuống thì lại bị tan ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Những khối không khí lúc này vẫn bốc lên, lại đẩy những hạt nước này lên cao.
Sau đó các hạt nước này tích tụ với các hạt băng khác đang ở trên cao, hiện tượng này lặp lại nhiều lần khiến cho những hạt băng này càng lớn và khi trọng lượng đạt đến nhất định thì chúng sẽ rớt xuống.
Khi rơi xuống những tầng mây nóng ở bên dưới, những viên băng này chưa kịp tan ra hoàn toàn nên xuống tới mặt đất vẫn trong trạng thái băng đá. Những trận mưa đá từ đó mà hình thành nên.
Các loại mưa đá và hiện tượng mưa đá ảnh hưởng gì đến nước ta
Những hạt đá có kích thước lớn nhỏ khác nhau, rơi xuống từ các khối mây lớn. Hiện tượng này chỉ xảy ra ở các cơn dông mạnh và thường kèm theo mưa với mức độ lớn trong khoảng trên dưới vài chục phút.Tuy vậy không phải cơn dông nào cũng có mưa đá, tần suất cơn dông gây ra mưa đá chỉ chiếm khoảng 10%. Hiện tượng mưa đá được chia ra hai dạng sau:
- Mưa đá nhỏ: những hạt mưa dưới dạng những hạt băng trong suốt rơi xuống từ đám mây, các hạt mưa đá hầu như có hình cầu, đường kính tương đương một hạt mưa khoảng tầm 5 mm.
- Mưa đá: các hạt mưa dưới dạng những hạt nước đá, có thể trong suốt hoặc có thể đục một phần. Các cục mưa đá thường hình cầu hoặc không đều nhau. Đường kính lớn từ 5 mm lên đến trên dưới 50 mm. Mưa đá rơi xuống từ đám mây hoặc kết thành những màn mưa đá không đều nhau.
Những cục nước đá có khối lượng khoảng từ 5 gram đến vài trăm gram. Vận tốc rơi từ trên cao xuống ngày càng cao vì nó gia tăng tỉ lệ thuận với kích thước và khối lượng của cục đá. Với một vận tốc rơi dao động trong khoảng 30 – 60 m/s, đôi khi có thể lên tới trên dưới 90 m/s. Với vận tốc như vậy, khi rơi xuống mặt đất hay các thảm thực vật, thì mưa đá gây vô số những thiệt hại nghiêm trọng về tài sản cũng như mùa màng của người dân.
Các dấu hiệu nhận biết trời sắp xảy ra hiện tượng mưa đá
Dự theo kiến thức mà ở trên nêu ra, các cơn mưa đá thường hình thành trong các đám mây đối lưu với nhau (những đám mây dông lớn). Do vậy, cách để nhận biết dấu hiệu của mưa đá sắp có cũng gần giống như nhận biết các trận mưa rào mạnh trong các ổ mây dông mạnh.
Việc dự báo có mưa đá và khu vực nào chính xác sẽ có hiện tượng mưa đá là rất khó. Hơn thế chúng ta cũng không có cách nào hoàn toàn ngăn chặn được những cơn mưa đá. Người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin thời tiết để sớm biết có khả năng xảy ra mưa đá nhất là những người dân ở vùng thường xuyên xảy ra mưa đá.
Những lúc bạn đang ở nơi không có thông tin dự báo có mưa dông (có thể có cả mưa đá), thì bạn có thể tự phòng tránh như sau: Nếu thấy trời nổi giông, gió, mây đen bao phủ bầu trời thì bạn hãy cảnh giác với mưa đá. Nếu tiếp đó có vài hạt mưa rào và bạn cảm thấy nhiệt độ không khí lạnh đi.Thì lúc này có thể mưa đá sẽ xảy ra. Tất nhiên, đây chỉ là những dấu hiệu cơ bản chỉ ra khả năng sắp có hiện tượng mưa đá, còn trên thực tế thì rất khó để nhận biết và dự báo khi nào sẽ có mưa đá.
Ở các vùng núi hay bán sơn địa mưa đá thường xảy ra hơn những vùng đồng bằng. Hơn nữa nhưng người dân ở các vùng núi này đa số đều còn khó khăn, họ không có điều kiện để xây dựng nhà ở kiên cố. Chủ yếu những căn nhà ở đây đều được lợp bằng mái lá, mái ngói. Các trận mưa đá với hạt đá nhỏ hầu hết chỉ gây hư nát hoa màu, nó không ảnh hưởng nhiều đến nhà dân.
Tuy nhiên chỉ một số ít viên đá lớn và nặng rơi xuống các mái nhà có chất lượng không tốt gây hư hại tài sản của người dân. Như vậy, đối với với hoa màu và mùa màng thì hầu như chẳng có biện pháp nào hiện nay chống lại hiện tượng mưa đá, còn về giải pháp cho mái nhà dân là mái đúc bê tông bền vững.
Cách để giảm thiểu thiệt hại khi có hiện tượng mưa đá xảy ra
– Với cây trồng hoặc hoa màu: bạn có thể dựng giàn che dọc theo khu vực trồng hoa và nên làm giàn che chắn dạng mái hình tam giác. Cuối cùng hãy chú ý dựng cọc chống phải chắc chắn.
– Với mái nhà: bạn cần thường xuyên kiểm tra tình trạng của mái nhà và gia cố lại mái. Ở những chỗ trọng yếu nên phối hợp sử dụng các vật liệu có thể chống chịu với va đập tốt.
– Trường hợp đang đi ngoài đường mà gặp mưa đá: bạn nên lập tức dừng lại tìm chỗ trú, bên cạnh đó hãy đội mũ bảo hiểm để tránh đá rơi vào đầu. Cuối cùng hãy chờ mưa đá tạnh và đá tan hết mới tiếp tục đi để tránh trơn ngã.
– Bên cạnh mối nguy hiểm trên, hơn thế mưa đá còn có thể mang tới những mối nguy hại như là kèm theo độc tố hay acid. Những chất bẩn trong nước mưa có thể làm hại đến da người.
Cuối cùng chúng hay hãy luôn chuẩn bị sẵn các phương án trú ẩn, tránh an toàn cho người, vật nuôi và hạn chế tác hại của mưa đá đối với các vật dụng, đồ dùng, máy móc,… nếu có hiện tượng mưa đá xảy ra.
