Xích đạo là gì? Vì sao đường xích đạo không phải là điểm nóng nhất?

Xích đạo là một thuật ngữ được nhắc đến thường xuyên khi nói về thời tiết và địa lý trên Trái Đất. Nhưng bạn đã bao giờ thắc mắc xích đạo là gì? Vì sao xích đạo không phải là điểm nóng nhất? Trong bài viết này, Kênh thời tiết sẽ giúp bạn tìm ra đáp án cho câu hỏi này nhé!

Xích đạo là gì?

Xích đạo nằm ở trung tâm của vùng hồi quy, là đường kính ảo của Trái Đất chia thành hai phần bằng nhau là Bắc bán cầu và Nam bán cầu. Xích đạo còn là đường vĩ tuyến duy nhất trên Trái Đất mà không có sự chênh lệch tương đối với trục quay của hành tinh, có vĩ độ của đường xích đạo là 0° và có độ dài khoảng 40,075,0km hay 24.901,5 dặm.

Đường xích đạo là gì?

Đường xích đạo là đường vĩ tuyến quan trọng nhất trên Trái Đất, nó chia cắt quả địa cầu thành hai phần là Bắc và Nam. Các vĩ tuyến Bắc là các đường từ xích đạo đến cực Bắc, trong khi các vĩ tuyến Nam là các đường từ xích đạo đến cực Nam. Nhờ vào mạng lưới các đường kinh, mà có thể xác định vị trí của mọi điểm trên bản đồ địa cầu một cách dễ dàng hơn.

Đặc điểm khí hậu vùng xích đạo là gì?

Xích đạo là khu vực có khí hậu đặc biệt: 

• Nhiệt độ trung bình hàng ngày tại khu vực xích đạo ổn định quanh năm dao động khoảng từ 25°C đến 30°C, biên độ dao động nhiệt độ rất nhỏ (khoảng 2°C). Nhiệt độ trung bình ngày và đêm cũng tương đối cao.
• Khu vực xích đạo thường trải qua mùa mưa và mùa khô. Mưa thường xuyên và liên tục tạo ra lượng mưa lớn suốt cả năm. Lượng mưa trung bình năm từ 1.500 đến 2.500 mm, mưa thường tập trung vào buổi chiều.
• Không khí xích đạo có độ ẩm cao thường vượt quá 80%.
• Gió thường xuyên mang theo độ ẩm từ biển vào lãnh thổ khu vực xích đạo
• Xích đạo thường là khu vực hình thành của các cơn bão nhiệt đới. Chính vì nhiệt độ biển cao và độ ẩm lớn đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành và phát triển của các cơn bão, đặc biệt là vào mùa bão.
• Khí hậu xích đạo ít thay đổi theo mùa. Mặc dù, mùa mưa và mùa khô thay phiên nhau, nhưng nhiệt độ không có sự thay đổi đáng kể.

=> Xem thêm: Môi trường xích đạo ẩm có đặc điểm khác lạ gì? 

Đặc điểm khí hậu của các nước có đường xích đạo đi qua

Sau khi khám phá về “Xích đạo là gì?”, nhiều người sẽ cảm thấy tò mò không biết rằng quốc gia nào sẽ có đường xích đạo đi qua và những yếu tố khí hậu ở quốc gia đó sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? Theo các nhà khoa học nghiên cứu thì có 14 quốc gia có đường xích đạo đi qua, bao gồm:

• Châu Phi: Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Cộng hòa Nhân dân Congo, Cộng hòa Dân chủ Congo, Gabon, Guinea Xích Đạo, Kenya, Uganda, Tanzania
• Châu Á: Indonesia, Malaysia, Singapore, Quần đảo Solomon, Papua New Guinea
• Châu Mỹ: Ecuador, Colombia, Brazil, Venezuela
• Châu Đại Dương: Kiribati, Nauru, Tuvalu

Mỗi quốc gia có đường xích đạo đi qua đều có những đặc điểm riêng về khí hậu và môi trường sống, nhưng đều chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ hệ thống mưa gió xích đạo và có môi trường nhiệt đới phong phú.

Châu Phi: 

Cameroon:

• Lượng mưa của các khu vực ven biển lớn hơn so với vùng nội địa, mưa rải rác vào cả hai mùa mưa và mùa khô.
• Nhiệt độ thường cao và ẩm, với sự biến động ít giữa mùa.
• Có rừng mưa xanh tươi ở phía Nam và rừng hỗn hợp ở phía Bắc.
• Đa dạng loài động vật, bao gồm cả các loài động vật nhiệt đới như: Đười ươi, linh dương và sư tử.

Guinea Xích Đạo:

• Mưa suốt năm với lượng mưa lớn nhất vào tháng 10 đến tháng 5.
• Nhiệt độ cực kỳ ẩm và nóng, với nhiệt độ trung bình hàng ngày > 30°C.
• Có rừng mưa nguyên sinh, một trong những khu vực giàu tài nguyên sinh học nhất trên thế giới.
• Các loài động vật đa dạng, bao gồm cả những loài đặc hữu như: Khỉ cụt và voi rừng.

 Kenya, Uganda, Tanzania:

• Một phần lượng mưa từ hệ thống mưa gió xích đạo, trong khi các khu vực khác có biến động lượng mưa lớn từ mùa mưa đến mùa khô.
• Nhiệt độ thấp hơn so với các khu vực ven biển, nhưng vẫn ấm áp và ẩm.
• Có rừng nhiệt đới và xavan phổ biến với các loại cây và cỏ khác nhau.
• Có động vật đa dạng, từ các loài động vật nhiệt đới như: Hà mã và sư tử đến các loài động vật ở xavan như hươu cao cổ và voi.

Châu Á:

• Có lượng mưa đều đặn và lớn, các khu vực ven biển nhiều mưa hơn.
• Nhiệt độ nóng và ẩm với nhiệt độ trung bình hàng ngày thường > 25°C.
• Rừng mưa nhiệt đới và rừng lá rộng phổ biến
• Các loài động vật nhiệt đới phong phú, bao gồm cả loài đặc hữu như: Tắc kè hoa và khỉ gibbon.

Châu Mỹ:

• Lượng mưa lớn từ hệ thống mưa gió xích đạo, đặc biệt là trong rừng mưa Amazon.
• Nhiệt độ nóng và ẩm, với nhiệt độ trung bình hàng ngày thường > 25°C.
• Rừng mưa Amazon phong phú
• Đa dạng các loại động vật từ các loài linh trưởng đến các loài cá và chim nhiệt đới.

Châu Đại Dương:

• Lượng mưa đều đặn từ hệ thống mưa gió xích đạo biến động tùy thuộc vào mùa.
• Nhiệt độ trung bình hàng ngày thường từ 25°C đến 30°C.
• Thực vật đa dạng từ rừng mưa đến cỏ cây thấp.
• Đa dạng các loại động vật nhưng có nguy cơ mất môi trường sống do tăng mực nước biển và biến đổi khí hậu.

Điểm nóng nhất không phải là đường xích đạo, vì sao?

Như đã được đề cập ở trên về đặc điểm khí hậu vùng xích đạo là gì? Mặc dù, xích đạo có nhiệt độ cao nhất trên Trái Đất, nhưng xích đạo không phải là điểm nóng nhất. Có thể giải thích điều này bằng những nguyên nhân sau: 

Khả năng truyền nhiệt từ mặt trời xuống đáy biển sâu cũng như hơi nước biển bốc lên đều giúp cân bằng nhiệt độ. Ngoài ra, mặt biển xích đạo có nhiệt dung riêng lớn, giúp hấp thụ nhiệt từ Mặt Trời một cách chậm rãi hơn so với đất liền.

Trái ngược với điều này, các khu vực sa mạc lại thiếu nước và thực vật vì vậy không có sự cân bằng nhiệt độ. Điều này dẫn đến việc cát trong sa mạc hấp thụ nhiệt một cách nhanh chóng nhưng lại không truyền nhiệt xuống dưới đất một cách hiệu quả, khiến cho các khu vực sa mạc trở thành điểm nóng nhất trên Trái Đất.

Thêm vào đó, lượng mưa ở vùng xích đạo thường nhiều hơn so với sa mạc. Tại xích đạo, những cơn mưa thường xuyên vào buổi chiều giúp làm giảm nhiệt độ ở xích đạo, trong khi sa mạc thì thiếu mưa, dẫn đến nhiệt độ cao hơn. 

Chính vì các yếu tố này nên xích đạo không phải là điểm nóng nhất trên Trái Đất, mà là các khu vực sa mạc, nơi mà không có sự cân bằng giữa nhiệt độ và lượng mưa.

Bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “Xích đạo là gì?” và vì sao xích đạo không phải là điểm nóng nhất trên Trái Đất. Hãy theo dõi Kênh thời tiết để biết thêm nhiều kiến thức bổ ích hơn về thời tiết nhé!