Mục lục
Có rất nhiều loại gió đang hoạt động ở nước ta hằng năm, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ tính chất về của chúng. Trong bài viết này, hãy cùng Dự báo thời tiết tìm hiểu về gió mậu dịch là gì, gió mậu dịch có tính chất như thế nào cũng như tác động của nó đến khí hậu nước ta nhé!
Gió mậu dịch là gì?
Gió mậu dịch hay còn gọi là gió tín phong, là loại gió thổi thường xuyên trong các miền cận xích đạo. Gió thổi từ các vùng áp cao cận nhiệt đới về xích đạo, với hướng thổi là Đông Bắc ở bán cầu Bắc và Đông Nam ở bán cầu Nam.
Nguồn gốc tên gọi “gió tín phong” bắt nguồn từ thời xa xưa, khi người Châu Âu và người Trung Quốc dùng các đợt gió mậu dịch để giong buồm buôn bán trên con đường tơ lụa. Những cơn gió này giúp việc giao thương thuận lợi, suôn sẻ, mang lại lợi nhuận lớn cho các thương nhân. Vì vậy, gió mậu dịch còn được gọi là “ngọn gió tin tưởng”.
Gió mậu dịch có tính chất gì?
Gió mậu dịch có tính chất khá đặc biệt so với các loại gió khác, đây là loại gió thổi quanh năm và hướng thổi gần như cố định, lệch về phía đông chủ yếu từ áp cao chí tuyến về áp thấp xích đạo, với bán cầu Bắc thì hướng Đông Bắc, còn bán cầu Nam sẽ hướng Đông Nam.
Tính chất của gió mậu dịch là khô, ít mưa là do khi gió mậu dịch thổi từ áp cao chí tuyến về áp thấp xích đạo, nó phải vượt qua các vùng biển rộng lớn. Trong quá trình này, gió sẽ mang theo một lượng hơi nước nhất định từ biển vào đất liền.
Tuy nhiên, do nhiệt độ ở xích đạo cao hơn ở áp cao cận nhiệt đới, nên hơi nước của gió sẽ ngưng tụ thành mây và mưa khi gió thổi đến xích đạo.
>>>Xem thêm: Đặc trưng của khí hậu nhiệt đới là gì? Có bao nhiêu kiểu khí hậu nhiệt đới?
Những tính chất đặc trưng của gió mậu dịch
Hướng thổi của gió
Gió mậu dịch có tính chất đặc trưng là hướng thổi ở 2 bán cầu Bắc – Nam, được xác định bởi vị trí của các khu vực áp cao chí tuyến và áp thấp xích đạo.
- Ở bán cầu Bắc, áp cao chí tuyến nằm ở vĩ độ khoảng 25-30 độ Bắc. Áp thấp xích đạo nằm ở vĩ độ khoảng 0 độ và hướng gió thổi từ tây nam về đông bắc.
- Ở bán cầu Nam, áp cao chí tuyến nằm ở vĩ độ khoảng 25-30 độ Nam. Áp thấp xích đạo nằm ở vĩ độ khoảng 0 độ. Do đó, gió mậu dịch ở bán cầu Nam sẽ thổi từ đông bắc về tây nam.
Tốc độ của gió
- Tốc độ gió mậu dịch ở Bắc bán cầu
Tốc độ gió mậu dịch ở Bắc bán cầu thường có tốc độ trung bình từ 15-25 km/h. Tuy nhiên, tốc độ gió mậu dịch có thể thay đổi theo mùa. Vào mùa hè, nhiệt độ không khí cao hơn, khiến cho tốc độ gió mậu dịch tăng lên đến 30-40 km/h. Nhưng vào mùa đông, nhiệt độ không khí sẽ thấp hơn, khiến cho tốc độ gió mậu dịch giảm xuống khoảng từ 10-15 km/h.
- Tốc độ gió mậu dịch ở Nam bán cầu
Tốc độ gió mậu dịch ở Nam bán cầu sẽ có tốc độ thấp hơn so với Bắc bán cầu khoảng từ 10-20 km/h. Nguyên nhân là do Nam bán cầu có diện tích đại dương lớn hơn diện tích lục địa, khiến cho nhiệt độ không khí ở Nam bán cầu thấp hơn Bắc bán cầu.
Nguyên nhân hình thành gió mậu dịch
Gió mậu dịch, với tính chất ổn định, khô và ít mưa, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống hoàn lưu khí quyển của Trái đất. Nguyên nhân hình thành gió mậu dịch xuất phát từ sự chênh lệch về áp suất khí quyển giữa các khu vực.
Tại xích đạo, tác động mạnh mẽ của bức xạ mặt trời khi chiếu thẳng góc tạo nên nhiệt độ cao trung bình khoảng 25-27 độ C. Điều này gây hiện tượng quá nóng, khiến không khí bị nở ra và mất mật độ khi bị đốt nóng, làm cho nó trở nên nhẹ và bay hơi lên cao. Điều này dẫn đến hình thành một vùng áp thấp ở xích đạo.
Ở hai chí tuyến, do bức xạ mặt trời chiếu xuyên, nhiệt độ thấp hơn trung bình khoảng 20-22 độ C. Không khí lạnh đi xuống khiến nó trở nên dày đặc và nặng, tạo ra hai vùng áp cao chí tuyến. Điều này giải thích cơ chế hình thành gió mậu dịch, nơi có sự chuyển động của không khí từ vùng áp thấp (xích đạo) đến vùng áp cao (chí tuyến).
Gió mậu dịch có tính chất đặc biệt này không chỉ ảnh hưởng đến thời tiết mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng nhiệt độ và áp suất khí quyển trên Trái đất. Điều này đặt ra những thách thức và cơ hội quan trọng cho nông nghiệp, sinh thái học, và đời sống hàng ngày của cộng đồng.
Ảnh hưởng của gió mậu dịch đến khí hậu nước ta
Gió mậu dịch được xem là loại gió đặc biệt bởi gió mậu dịch có tính chất khô và ít mưa, nhưng đây cũng là một trong những loại gió góp phần quan trọng vào sự điều hòa, hoạt động của thiên thiên, môi trường sống trên trái đất. Việt Nam cũng nằm trong vùng nội chí tuyến và khu vực gió mùa điển hình của Châu Á, do đó chịu ảnh hưởng của gió mậu dịch quanh năm.
Gió mậu dịch có tính chất ổn định, loại gió này đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định mùa mưa và mùa khô, giúp ổn định khí hậu, giảm thiểu nguy cơ bão và áp thấp nhiệt đới, đồng thời ảnh hưởng đến nhiệt độ và độ ẩm của không khí. Điều này tạo nên khí hậu nhiệt đới gió mùa với hai mùa rõ rệt:
- Mùa mưa: Gió mậu dịch tây nam (từ tháng 5 đến tháng 10) mang theo khối khí nóng ẩm từ đại dương, gây mưa cho phần lớn lãnh thổ.
- Mùa khô: Gió mậu dịch đông bắc (từ tháng 11 đến tháng 4) mang theo khối khí lạnh và khô từ phía bắc, gây khô hạn ở khu vực ven biển và đồng bằng Bắc Bộ.
Do có sự ảnh hưởng của gió mậu dịch, Việt Nam trở thành nước sở hữu khí hậu nhiệt đới gió mùa đặc trưng với hai mùa mưa và khô, góp phần tạo nên sự đa dạng khí hậu, giúp điều hòa môi trường sống và ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế, sản xuất nông nghiệp của con người Việt Nam.
Qua những thông tin trên, có thể thấy gió mậu dịch là một loại gió có vai trò quan trọng trong hệ thống khí hậu Trái Đất. Hy vọng rằng, bài viết trên sẽ là bài viết hữu ích có thể giúp các bạn giải đáp được những thắc mắc xung quanh về gió mậu dịch, hiểu được gió mậu dịch có tính chất gì cũng như sự ảnh hưởng của nó đối với thiên nhiên và môi trường sống của con người. Hãy theo dõi Kênh thời tiết để không bỏ lỡ những thông tin mới nhất nhé!
