Hạn mặn tại ĐBSCL năm nay được đánh giá là nghiêm trọng, phá vỡ mọi kỷ lục. Không ai nghĩ vùng sông nước Cửu Long lại… khát nước như hôm nay.
Cắt lúa khô héo cho bò ăn
Giữa trưa nắng nóng, ông Võ Văn Sơn lội ra kênh vớt những giọt nước còn sót lại với hy vọng “còn nước để tát” cứu lấy 6 công lúa đang trổ bông. Xung quanh cánh đồng của anh là cánh đồng lúa bạt ngàn của bà con rộng hàng nghìn hecta, đang làm ruộng và ai cũng khát nước lắm.
Những cơn gió khô như thiêu đốt mang theo vị đắng của ruộng lúa như muối xát vào lòng người nông dân. Ngẩng mặt lên trời, ông Sơn than thở: “Mấy chục năm nay tôi gắn bó với cây lúa nhưng chưa bao giờ gặp hạn hán khủng khiếp như năm nay. Chắc mùa này trắng tay rồi ông ơi… trời ơi”.
Bà Võ Thị Nguyên cũng vét bùn tìm những giọt nước cuối cùng để cứu 0,4 ha lúa của mình. Bà cho biết, hàng chục năm nay ở đất nước này chưa bao giờ thiếu nước như vậy. “Hạn hán năm 2016 tuy khắc nghiệt nhưng vẫn phần nào phục hồi nhưng năm nay đến sớm cả tháng. Giờ lúa héo úa, chết khát”, ông Nguyên nói.
Những ngày đầu tháng 3 này, những con kênh khô nứt chạy dọc qua những cánh đồng khô héo nối tiếp cánh đồng ở huyện Gò Công Tây, Gò Công Đông và thị xã Gò Công. Ông Nguyễn Văn Kem, 67 tuổi, ngụ ấp 2, xã Bình Xuân có 0,3 ha lúa đang cấy nhưng không có nước nên quyết định cắt lúa cho bò ăn. “Ở đây không co giải phap nao khac. Càng cố gắng tiết kiệm gạo, lương và dầu càng giảm. Và không còn nước để bơm. Nước sinh hoạt người dân còn tiết kiệm từng giọt nước, muốn có nước ngọt tưới lúa thì coi như vụ này trắng tay”, ông Bảy Xem chua xót nói.
Kiên Giang cũng là tỉnh vừa hứng chịu đợt hạn hán nặng nề lịch sử. Theo báo cáo của cơ quan chức năng, riêng huyện Hòn Đất và Kiên Lương đã có khoảng 1.600 ha lúa bị thiệt hại. Nước mặn vào sâu và dữ dội hơn những năm trước.
Tại ấp Vàm Ray, xã Bình Sơn, huyện Hòn Đất, nhiều ruộng lúa đã ngả màu vàng úa. Ông Lê Văn Phú cho biết: Vụ này gia đình tôi gieo cấy khoảng 8 ha, trước Tết nhìn ruộng xanh tốt, nhưng sau Tết lúa bỗng úa vàng. Nguyên nhân là do hạn, mặn giao thoa, Thời tiết Huyện Hòn Đất – Kiên Giang vô cùng khắc nghiệt . Theo ông Phú, chưa năm nào hạn hán gay gắt như năm nay, gia đình đã đầu tư khoảng 100 triệu đồng vào diện tích này, nguy cơ mất trắng rất cao trong tình hình hiện nay.
Trong khi đó, tại xã Lình Huỳnh, huyện Hòn Đất, một trong những khu định cư ven biển hiện đang bị hư hại nặng nề. Ông Nguyễn Thanh Vui, trú tại Linh Huỳnh cho biết, gia đình đã vay 200 triệu đồng để đầu tư hơn 13 ha lúa vụ này. Hạn mặn ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng lúa, thiệt hại khoảng 70%. Thương lái xuống ruộng thấy lúa xấu, không đạt tiêu chuẩn không trả giá đã quay lưng bỏ đi. Giờ tôi không biết lấy đâu ra tiền để trả nợ ngân hàng, trả phân bón, thuốc trừ sâu…
Cây ăn trái lao đao
Tỉnh Tiền Giang được xem là thủ phủ cây ăn trái của ĐBSCL, nơi có hàng chục ngàn héc ta trồng cây có nguy cơ “ngừng” vì thiếu nước tưới trầm trọng. Điển hình như sầu riêng, hạn hán, xâm nhập mặn ở Cai Lậy đã ảnh hưởng trực tiếp đến khoảng 10.000 ha cây trồng chủ lực này.
Nhiều vườn sầu riêng ở đây đang khô héo cả vườn, rụng lá và “chết” từng ngày. Người dân chia sẻ những thùng nước sạch còn sót lại từ kênh mong cứu vãn tình thế cho vườn sầu riêng.
Ông Nguyễn Phương cho biết, do nước sông bị nhiễm mặn nên các đập, cống đã đóng cửa, chỉ lấy nước từ các đập về tưới nhưng nắng nóng kéo dài đã làm cạn kiệt nguồn nước, phần lớn vườn sầu riêng có nguy cơ bị chết. . thiệt hại do toàn bộ cây cối hiện đã héo úa, rụng lá, nguy cơ cây bị chết rất cao.
Ông Nguyễn Văn Huỳnh cho biết 6.000 m2 sầu riêng của ông cũng trong tình trạng tương tự. “Bây giờ chỉ tưới nhỏ giọt, phun sương cầm chừng, tiết kiệm được phần nào hay phần này, chứ chưa bao giờ như năm nay”, ông Huỳnh thở dài.
Còn tại huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, nơi chuyên sản xuất cây giống cây ăn trái, người dân phải mua các khối nước về tưới cho cây vượt qua đợt nắng hạn này.
Bà Nguyễn Thị Thu Hương cho biết, trong số 10.000 cây giống của bà có khoảng 20-30% bị chết do thiếu nước, số còn lại vẫn đang loay hoay. “Đó là thời gian ngắn trước đây, nếu tình trạng khô hạn kéo dài thì cây ăn trái nào sống nổi?”, bà Hương nói.
Hạn mặn ở Sóc Trăng cũng đang diễn ra gay gắt. Độ mặn nhiều vùng đã trên 15-20%. Hàng nghìn công lúa bị mất trắng do hạn, mặn Hàng trăm ha cá cũng bị thiệt hại nặng nề do thiếu nước ngọt.
Năm tỉnh ban bố tình trạng khẩn cấp: Bến Tre, Kiên Giang, Tiền Giang, Long An và Cà Mau. Tại tỉnh Bến Tre, hơn 5.000 ha lúa vụ 3 mất trắng, khoảng 20.000 ha cây ăn trái đặt trong tình trạng “báo động đỏ”. Tại Cà Mau, hạn hán làm thiệt hại hơn 18.000 ha lúa, hoa màu và khoảng 43.000 ha rừng. Vườn quốc gia U Minh Hạ báo động cháy rừng.
